NCBiR

Za Forum Akademickim cytuję:

Prof. Jerzy Małachowski nowym dyrektorem NCBiR

Prof. Jerzy Małachowski, obecny dziekan Wydziału Inżynierii Mechanicznej Wojskowej Akademii Technicznej, został nowym dyrektorem Narodowego Centrum Badań i Rozwoju. Dziś weszła w życie ustawa przywracająca nadzór nad agencją Ministerstwu Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

Pierwszą decyzją ministra Dariusza Wieczorka było odwołanie dotychczasowego dyrektora Narodowego Centrum Badań i Rozwoju i powołanie nowego. Jacek Orzeł stał na czele instytucji niemal przez rok. Zastąpił go na tym stanowisku prof. Jerzy Małachowski, obecny dziekan Wydziału Inżynierii Mechanicznej Wojskowej Akademii Technicznej.

Specjalizuje się w takich dziedzinach, jak: metody komputerowe mechaniki, inżynieria biomedyczna, inżynieria obliczeniowa. Był uczestnikiem – jako kierownik lub wykonawca – licznych projektów krajowych i międzynarodowych ukierunkowanych na rozwój i wdrożenia. Jest autorem lub współautorem około 600 publikacji. Ma na koncie liczne wdrożenia wyników badań o charakterze przemysłowym oraz zgłoszenia patentowe.

Dziś także weszła w życie ustawa przywracająca Ministerstwu Nauki i Szkolnictwa Wyższego nadzór i kontrolę nad Narodowym Centrum Badań i Rozwoju. Od sierpnia 2022 roku było to zadanie ministra właściwego do spraw rozwoju regionalnego. Ustawa wprowadza m.in. następujące zmiany:

• powoływanie przez NCBR spółek prawa handlowego i uczestniczenia w takich spółkach w celu realizacji zadań ustawowych będzie wymagało uprzedniej zgody ministra;
• inwestycje związane z obsługą realizacji zadań przez NCBR oraz bieżąca działalność centrum będą finansowane przez ministra ds. nauki i szkolnictwa wyższego;
• minister do spraw rozwoju regionalnego zachowa prawo do wskazywania członka Rady Narodowego Centrum Badań i Rozwoju. Inne prawa i obowiązki zostaną przeniesione na ministra właściwego ds. nauki i szkolnictwa wyższego;
• dyrektor NCBiR oraz członek Komitetu Sterującego do spraw badań naukowych i prac rozwojowych w obszarze bezpieczeństwa i obronności państwa będą pełnili swoje funkcje do końca kadencji, jeżeli w terminie dwóch miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy nie zostaną odwołani przez ministra właściwego ds. nauki i szkolnictwa wyższego;
• pracownicy urzędu obsługującego NCBR staną się na mocy ustawy pracownikami urzędu obsługującego ministra nauki i szkolnictwa wyższego.

NCBR zostało powołane w 2007 r. jako jednostka realizująca zadania z zakresu polityki naukowej, naukowo-technicznej i innowacyjnej państwa. W momencie powstania było pierwszą jednostką tego typu, stworzoną jako przestrzeń dialogu między środowiskiem nauki i biznesu. Obecnie jest to największy ośrodek finansujący rozwój prac badawczo-rozwojowych w Europie Środkowo-Wschodniej.

Głównym celem działalności NCBR jest wspieranie konkurencyjności polskiej gospodarki, dzięki wdrażaniu na rynku komercyjnym wyników badań naukowych. Od początku działalności instytucja przeznaczyła ponad 50 mld zł na badania, które codziennie przyczyniają się do poprawy jakości życia milionów Polaków.

---

Rozczuliło mnie stwierdzenie w ostatnim zdaniu. Po pierwsze primo, czy nie lepiej podać precyzyjną liczbę? Z moich wyliczeń wynika, że to raczej było 75 mld zł, a biorąc pod uwagę wartość pieniądza sprzed 10 lat, to spokojnie można było napisać, że to 100 mld zł. Po drugie primo, warto byłoby wyjaśnić, jak te 100 mld zł przyczyniły się do poprawy jakości życia Polaków. Miałem z 10 projektów z NCBiR za ok. 20 mln zł. Na pewno bez nich byśmy mieli się znacznie gorzej, ale powtarzam: na badania takie, jak nasze, potrzeba nie 20 mln zł, tylko co najmniej 200 mln zł, a może i więcej.

NCBiR, oprócz pewnych patologii, o których wszyscy wiedzą, starał się, jak mógł, coś pożytecznego w Polsce zrobić. Niestety, niewiele z tych starań wynikło, bo i budżet (obecnie ok. 8 mld zł rocznie) był śmiesznie mały (Volkswagen na badania wydaje rocznie prawie 100 mld zł), a urzędnicy woleli przyznawać 100 grantów po 2 mln zł, niż 2 po 100 mln zł.

Kibicuję Jerzemu Małachowskiemu, ale nie za bardzo wiem, co On i Minister Wieczorek chcą zrobić. Może by Jacek Pałasiński zaprosił Ich do swojego „Allegro ma non troppo”, a ja wtedy Mu przygotuję zestaw pytań.

Michał Leszczyński